Pulo ingkang kumambang

Pulo Nusa-Kambangan

Sanding pesisiripun kidul tanah Banyumas sakidulipun Cilacap leres, wonten pulonipun panjang nama Nusa-Kambangan. Pulo punika pasitenipun katah curinipun; watesipun ingkang wetan teluk Penyu; dene ingkang kilen teluk Penanjung. Pulo punika kenging kangge njagi plabuhan Cilacap.

    Pasisiripun kidul pulo Nusa-Kambangan punika adapur parang curi, nanging ingkang sanding kaliyang Seganten-anakan, pasisiripun andap, kebak tetukulan, pasitenipun eloh.

    Rumiyin ing pulo ngriku wonten dusunipun sawetawis, sabab pasitenipun kelebet eloh. Kaliyan malih wananipun katah kekajenganipun ingkang kajengipun sae-sae. Tiyangipun kala semanten wetawis 1500; sapunika sampun sami pindah dateng tanah Jawi.

    Ingrika wonten ugi lentera laut, sorotipun ngantos pinten-pinten pal tebihipun, dados ancer-anceripun baita ingkang sami lelayaran, sageda ngener plabuhan Cilacap. Manawi wonten ing plabuhan ngriku, baita boten ketempuh ing angin ageng. Sami-sami plabuhan pesisir kidul, plabuhan Cilacap punika sae piyambak.

    Sanding lentera laut wau wonten telukipun nama teluk Karang-Bandung. Ingriku wonten pulonipun curi sawetawis, ketetukulan ing   wit Wijaya-Kusuma. Sekaripun dipun aos-aos sanget; werninipun petak. Sampun wiwit kina-kumina, saben-saben Ingkang Sinuwun ing Surakarta utusan mrika metik sekar Wijaya Kusuma. Menawi sampun angsal, lajeng dipun wadahi ing kendagi mawi dipun payungi gilap, kaunjukaken dateng Kanjeng Sinuwun ingkang mentas jumeneng. Kala jaman kinanipun katah para ratu ing tanah Jawi ngriki ingkang utusan mekaten punika. Kanjeng Sinuwun Paku-Buwana ingkang kaping X inggih utusan tiyang suwidak mlampah darat, dateng Cilacap, prelu metik sekar Wijaya-Kusuma punika.

Wit kembang Wijaya-Kusuma

    Ing saleripun pulo Nusa-Kambangan punika wonten segantenipun alit nama Seganten-anakan. Ing satengahing Seganten-anakan ngriku wonten padusunanipun. Dene griyanipun tiyang-tiyang, yen ta sampuna wonten toyanipun ing ngandapipun, adapur panggung. Dados senajan seganten rob, toya boten saged minggah dumugi ing salebeting griya. Tiyang-tiyang wau pedamelanipun mendet ulam; enggenipun seneng manggen wonten sanginggilipun toya punika, mbok menawi melik kaliyan panggenanipun enggenipun nggaota pados teda. Angsal-angsalanipun ulam dipun saremi kaliyan dipun epe, dipun dadosaken gesek, dipun sade dateng Cilacap. Punapa prelunipun dipun saremi punika? Prelunipun supados boten bosok; inggih punapa boten?

    Kaliyan malih tiyang tiyang wau sami pados simping. Simping punika bangsanipun kijing utawi tirem, inggih kenging dipun teda kados tirem. Terkadang salebetipun cangkokipun wonten mutiyaranipun alit-alit.

 

 

    Saking criyosipun tiyang Jawi ing jaman rumiyin, pulo Nusa-Kambangan punika waunipun kumambang alembak-lembak. Menawi ketrajang ing angin saking ker, katut mangidul. Sareng wonten ing tengah seganten, ketempuh ing alun saking kiwa-tengen lajeng pecah-pecah. Menawi ketrajang angin saking kidul lajeng mengaler, natab pasisiring tanah Jawi, agodag-gadug, adamel jugrugipun pesisir wau.

    Anuju satunggaling dinten wonten pandita bade manggen wonten ing pulo ngriku. Nanging sarehning pulo wau tansah gonjing kemawon, dados boten saged ngedegaken griya. Pulo punika lajeng dipun cangcang ngangge penjatos angsal tanah Jawi. Ngantos sapriki pulo wau boten pindah-pindah malih. Dene pendita wau criyosipun tiyang-tiyang, pesareanipun wonten ing guwa, nama mesjid Sela (Limus buntu).



( bersumber dari buku : "Kembang Setaman" )